50 lat Maratonu Berlińskiego – wielki jubileusz 29 września 2024

Okładka zaproszenia na „1. Berlin People’s Marathon” z dnia 13.10.1974 – Zdjęcie: Horst Milde

Za około pięć tygodni, w niedzielę 29 września 2024 roku BERLIN MARATHON będzie obchodzić swoje 50-lecie. Zanim najnowsze informacje od SCC Events zaleją media wiadomościami o 50 000 uczestników z około 150 krajów warto spojrzeć wstecz na historyczny rozwój jednego za największych i najważniejszych maratonów na świecie. Jego sukces nie spadł z nieba, lecz został wypracowany przez dziesięciolecia dzięki wysiłkom setek wolontariuszy, wizjonerów i pomocników. 13.10.1974 roku o godzinie 9:00 – 286 uczestników z 4 krajów ustawiło się na linii startu przy Waldschulallee 80 w Berlinie-Charlottenburgu, niedaleko Stadionu Mommsena, siedziby organizatora – klubu SCC Berlin.

 Start 1 Maratonu Berlińskiego przy Waldschulallee 80, na krawężniku stoją: (od lewej): Prezes SCC Dr. Eilhard Röhling, Heinz Kluth (Wiceprezes SCC), Burmistrz dzielnicy Dr. Roman Legien i Friedrich-Helmut Scheel (w dresie)

„1. Berlin People’s Marathon” (Berliński Maraton Ludowy), głównym hasłem wydarzenia były wówczas słowa: „Pozostań w formie – dołącz do nas”. Horst Milde, przewodniczący sekcji lekkoatletycznej SCC i założyciel 1. Berlin People’s Marathon, świadomie wytyczył nowe ścieżki, zapraszając do udziału w maratonie osoby niezrzeszone w klubach sportowych. Wcześniej taki bieg był zarezerwowany wyłącznie dla członków klubów lekkoatletycznych.

Amerykańska drużyna maratońska z Brygady USA w Berlinie rozgrzewająca się na trawie przed Stadionem Mommsena – Zdjęcie: Jane Teague

Opłata organizacyjna wynosiła 12 marek. W ramach tej opłaty otrzymywało się owoce, herbatę i zupę na punktach odżywczych wzdłuż trasy, a na mecie pamiątkowy medal, certyfikat z czasem i listę wyników. Przy odbieraniu numeru startowego należało przedstawić zaświadczenie lekarskie od lekarza sportowego, nie starsze niż 8 tygodni.

Awers medalu „1. Berlin People’s Marathon” – Zdjęcie: Horst Milde

 Certyfikat dla zwyciężczyni Jutty von Haase – Zdjęcie: Horst Milde

Limit czasu wynosił 6 godzin, a trasa biegła wzdłuż Kronprinzessinnenweg, równolegle do AVUS, czyli wzdłuż krawędzi lasu, do punktu zwrotnego przy Wannsee, gdzie należało przebiec 2 okrążenia.

Zwycięzcą 1. Berlin People’s Marathon został Günter Hallas (LG Nord) z czasem 2:44:53, a zwyciężczynią Jutta von Haase (LG Süd) z rezultatem 3:22:01.

Zwyciężczyni Jutta von Haase (po lewej), Bernd Hübner  (po prawej w stroju klubu wioślarskiego Brandenburgia) – późniejszy rekordzista BERLIN-MARATHON – Zdjęcie: zbiory prywatne

Zwycięzca Günter Hallas po pierwszym okrążeniu przy punkcie odświeżającym na Stadionie Mommsena – Zdjęcie: Gazeta Berlińska

Jednym z haseł przewodnich było:  „Bez treningu nie ma maratonu”.  SCC oferowało kilka możliwości treningowych miesiące przed wydarzeniem: co najmniej 20 km treningu biegowego prowadzonego przez Fritza Orlowskiego, trening biegowy dla „całej rodziny” prowadzony przez Bernharda Lewandowskiego oraz trening „dla zaawansowanych biegaczy” prowadzony przez Helge Iberta.

W tym czasie trener SCC Arthur Lemcke stworzył zespół maratończyków i biegaczy, którzy również dobrowolnie pełnili funkcję trenerów dla mas. Hubert Riesner i Gideon Papke zostali mistrzami Niemiec w maratonie, podobnie jak kilka drużyn SCC w różnych składach.

„Berlin Cross-Country Race” na Teufelsbergu (1964) z działem sportu Wolnego Uniwersytetu Berlina (FU Berlin) organizowany przez Horsta Milde były protoplastą wszystkich biegów w Berlinie.

Oprócz festiwali sportowych i ofert sekcji lekkoatletycznej dla członków, „Berliner Volksmarsch” na 15 km (1966), „Berliner Volkslauf” na 10 km w Grunewaldzie (1967) i „Berliner Volkswandern” na 25 km z gazetą „BZ” (1971) przyniosły dużo doświadczenia organizacyjnego z udziałem mieszkańców Berlina oraz przyciągnęły zainteresowanie mediów.

Premiera 1. Berlin People’s Marathon 13 października 1974 roku wpasowała się w rozwój sportu masowego dla każdego. Podczas premiery w 1974 roku, 244 z 286 startujących przekroczyło linię mety. Jest to dość wyjątkowe, że dwaj zwycięzcy, Günter Hallas i Jutta von Haase, a także założyciel Horst Milde, mają się dobrze po 50 latach, podobnie jak Rotraud Zylka – która była wówczas menedżerem sportowym i wręczała medale na mecie.

Pop latach udało się odnaleźć 33 finiszerów (w tym 2 kobiety) z 1974 roku. To Peter Bartel, który również był finiszerem podczas pierwszej edycji rozpoczął poszukiwania uczestników tego historycznego wydarzenia.

Martin W. Teague (Brygada USA w Berlinie) otrzymuje medal od Rotraud Zylki, menedżerki sportowej działu lekkoatletycznego SCC – Zdjęcie: Jane Teague

4 uczestników pierwszej edycji zarejestrowało się na 50 maraton w Berlinie. Wśród nich znajduje się Amerykanin Martin W. Teague, który mieszka niedaleko Chicago i jest przygotowywany do biegu w Berlinie przez swoich kolegów z klubu Chicago Marathon.

Uwe Meseberg – 35-krotny finiszer (Südstedt), zwycięzca Günter Hallas (42-krotny uczestnik) oraz Peter Bartel (18 razy kończył maraton w Stolicy Niemiec) również będą biegli/chodzili podczas najbliższej edycji maratonu.

Martin W. Teague otrzyma numer startowy „6” od Dyrektora Wyścigu Marka Milde. Będzie to symboliczny gest, bo w 1974 roku otrzymał dokładnie takie oznaczenie od Seniora Horsta Milde. Dodajmy, że obecnie tak niskie numery są zarezerwowane tylko dla elity biegu.

Wilfried Koehnke jest rekordzistą BERLIN-MARATHON z (47 raz na mecie), a Sabine Fimmel z 35 maratonami na koncie – rekordzistką.

W ciągu ostatnich 49 lat BERLIN MARATHON przeszedł ciągły – najpierw bardzo powolny, ale potem niezwykle dynamiczny – rozwój, od biegu w lesie Grunewald do jednego z najszybszych i największych maratonów na świecie z 13 rekordami świata, począwszy od Christy Vahlensieck w 1977 roku (Niemcy) z czasem 2:45:48 (wówczas najlepszy wynik na świecie) i najnowszym Tigst Assefa w 2023 roku (Etiopia) z czasem 2:11:53.

Trzynaście rekordów świata w Berlinie:

• 1977 Christa Vahlensieck (GER) 2:45:48
• 1998 Ronaldo da Costa (BRA) 2:06:05
• 1999 Tegla Loroupe (KEN) 2:20:43
• 2001 Naoko Takahashi (JPN) 2:19:46
• 2003 Paul Tergat (KEN) 2:04:55
• 2007 Haile Gebrselassie (ETH) 2:04:26
• 2008 Haile Gebrselassie (ETH) 2:03:59
• 2011 Patrick Makau (KEN) 2:03:38
• 2013 Wilson Kipsang (KEN) 2:03:23
• 2014 Dennis Kimetto (KEN) 2:02:57
• 2018 Eliud Kipchoge (KEN) 2:01:39
• 2022 Eliud Kipchoge (KEN) 2:01:09
• 2023 Tigst Assefa (ETH) 2:11:53

BERLIN MARATHON – rozwój i innowacje:

• Umieszczanie reklam BERLIN-MARATHON w czasopismach biegowych – później także wywieszanie plakatów reklamowych na stacjach metra i kolei podmiejskiej w Berlinie, 1979
• Specjalny znaczek Deutsche Bundespost, 1981 – konkurs fotograficzny dla widzów w Berlinie – sprzedaż pamiątek – skarpetki, koszulki, talerze porcelanowe, 1981
• Udział biegaczy na wózkach inwalidzkich, 1981
• Forum Biegaczy Berlińskich (informacje o treningach i zawodach na Wolnym Uniwersytecie Berlina (FU Berlin)), 1981
• Medale i certyfikaty z portretami mistrzów olimpijskich maratonu, 1981
• Programy i książeczki z wynikami, 1981
• Pasta party, 1982
• Przejazd trasy autobusem „Big Yellows” BVG, 1983
• SFB – „maratonowa fala” 1984 (6 godzin) transmisja radiowa
• Bieg śniadaniowy z pałacu Charlottenburg do Stadionu Olimpijskiego, 1984
• Rozgrzewka przed startem, 1984
• Ekumeniczne modlitwy wieczorne przed wyścigiem w Kościele Pamięci Cesarza Wilhelma, 1985
• Wystawa historii sportu w Muzeum Sportu Berlina, 1985
• Mini maraton (4,2 km) dla szkół berlińskich na oryginalnej trasie maratonu, 1989
• „Niebieska linia” (linia na trasie od startu do mety wyznaczająca dokładnie 42195m), 1990
• Transmisja na żywo w ARD, 1990 – na całym świecie
• Literatura Maratonowa, 1990 – najpierw w halach wystawowych przy „Funkturm” lub Deutschlandhalle – później w klubie jazzowym „Schlot”, Chausseestraße
• Maratonowy bieg regeneracyjny, 1990
• Maratonowe śniadanie owocowe, 1991
• Pomiar czasu chipem – wprowadzony w Europie w 1993
• Wyścig demonstracyjny dla dzieci na wózkach inwalidzkich, 1994
• Premiera jazdy na rolkach, 1997
• Klub Jubileuszowy Maratonu Berlińskiego (dziesięciokrotne „ukończenie” biegu), 1998
• Power Walking, 1999
• Bieg Bambini 800 m dla dzieci, 2001
• Handbiker, 2004

Lokalizacje startu BERLIN-MARATHON:

• 1974 Waldschulallee 80 – meta na ulicy cul-inside przed Stadionem Mommsena
• 1975 Stadion Mommsena – start na 100 m – meta na stadionie
• 1981 Reichstag – meta na Kurfürstendamm – dom towarowy Wertheim
• 1987 Przed Bramą Brandenburską – ulica 17. czerwca – meta na Kurfürstendamm – dom towarowy Wertheim
• 1990 Przy Bramie Charlottenburg – ulica 17. czerwca – meta na Kurfürstendamm / później w pobliżu ulicy Passauer / przy domu towarowym KaDeWe
• 2003 W pobliżu „Kleiner Stern” – ulica 17. czerwca – Meta: po przejściu przez Bramę Brandenburską przy Pomniku Sowieckim

Znani uczestnicy maratonu:

• 1981 Sohn Kee Chung – mistrz olimpijski w maratonie – Berlin 1936
• 1982 Emil Zatopek – mistrz olimpijski – Helsinki 1952
• 2001 Allan Steinfeld, dyrektor Maratonu Nowojorskiego (było to po ataku terrorystycznym na WTC)
• 2003 Sir Simon Rattle – dyrektor Orkiestry Filharmonii Berlińskiej i burmistrz Klaus Wowereit

Wkład Maratonu Berlińskiego w rozwój biegania w Niemczech i promocji na świecie:

• W 1973 roku BERLIN-MARATHON złożył wniosek przez Berlin Athletics Association (BLV) o zmianę „Niemieckich Mistrzostw w Biegach Leśnych” na „Niemieckie Mistrzostwa w Biegach Przełajowych”. Mistrzostwa Niemiec w biegach przełajowych odbyły się na Teufelsbergu w Berlinie 1.03.1975 i 28.02.1981.
• W 1987 roku BERLIN-MARATHON zaprosił znane berlińskie kluby i osobistości, aby sport był obecny podczas obchodów 750-lecia Berlina. Utworzenie komisji „ad hoc” przez senator sportu Hannę-Renate Laurien – Wystawa sportowa w Grundkreditbank przy Budapester Strasse oraz wydanie tomu/książki jubileuszowej przez Muzeum Sportu Berlina.
• W latach 1988–1994 na okładkach programów BERLIN-MARATHON publikowane były obrazy biegaczy. „Sport w sztuce – sztuka wyścigu”.
• 30 września 1990 roku – trzy dni przed zjednoczeniem Niemiec – trasa biegu przechodziła przez Bramę Brandenburską po latach podzelonego Berlina. Przy starcie odtwarzana była „Oda do radości” (Ludwig van Beethoven).
• W 2001 roku po atakach terrorystycznych na WTC w Nowym Jorku bieg odbywał się m.in. pod hasłem „UNITED WE RUN” – taki napis widniał na banerze sponsorowanym przez Bewag. Berlińscy biegacze nieśli ten baner nad głowami podczas startu. Na Maratonie w Nowym Jorku kilka tygodni później baner ten był wywieszony na Moście Verrazano-Narrows. Zdjęcie z tego wydarzenia autorstwa Victaha Sailera obiegło świat.
• 27 września 1993 roku – 1. Regionalne spotkanie AIMS EAST/WEST Europe w Berlinie w hotelu AIRPORT Hotel ESPLANADE, Rohrdamm 80, Berlin-Siemensstadt.
• 25 września 1994 roku – Wyścig maratoński na wózkach inwalidzkich – Mistrzostw Świata dla Osób Niepełnosprawnych odbył się podczas BERLIN-MARATHON. Zwycięzca: Heinz Frei (SUI) w czasie 1:22:12 – (trzeci czas w historii i siódme zwycięstwo w Berlinie). Najszybsza kobieta to Louise Sauvage (AUS) 1:57:14. Oboje zostali mistrzami świata.
• Kanclerz Federalny Gerhard Schröder zostaje patronem BERLIN-MARATHON
  3. Kongres Światowy AIMS 26/27.1985 w Hotelu Intercontinental Berlin, Budapester Strasse, z Fredem Lebowem (Nowy Jork) i Chrisem Brasherem (Londyn).
• 1.1990 – 53 dni od upadku Muru odbył się 1. Noworoczny Bieg Berliński z około 25 000 uczestników z całego świata. Zawodnicy biegli przez Bramę Brandenburską – obok Rotes Rathaus i z powrotem. Żołnierze na granicy z NRD stemplowali niektóre numery startowe.
• BERLIN-MARATHON złożył wniosek na 9. Kongresie Światowym AIMS w Makau w 1994 roku o nadanie Muzeum Sportu Berlina tytułu „AIMS Marathon Museum of Running”. „Kolekcja Dr. Davida Martina” (Atlanta/USA) jest najcenniejszą i najbardziej obszerną darowizną Muzeum Sportu Berlina do tej pory. Obejmuje również „Kolekcję Henryka Paskala” (Polska) i „Kolekcję Wima Verhoorna” (Holandia) oraz przedmioty kolekcjonerskie i eksponaty od biegaczy z całego świata.
• W 2000 roku BERLIN-MARATHON zaproponował „Berliner Leichtathletik Verband” (BLV) uczczenie rocznicy „100-lecia Niemieckiego Stowarzyszenia Lekkoatletycznego (DLV)” w Berlinie w 2002 roku poprzez wydanie książki przez Muzeum Sportu Berlina i zorganizowanie wystawy.
• W 2006 roku wizyta komisji oceniającej IAAF w sprawie Mistrzostw Świata w Lekkoatletyce Berlin 2009: BERLIN-MARATHON zaproponował, aby MARATON (i chód sportowy) odbywał się na trasie złożonej z czterech okrążeń przez centrum Berlina oraz aby zorganizować bieg rekreacyjny na 10 km. Projekt doszedł do skutku i stał się wzorem dla Igrzysk Olimpijskich w Londynie 2012.

BERLIN-MARATHON jest:

• Współzałożycielem AIMS 1981/1982 (Stowarzyszenie Międzynarodowych Maratonów i Biegów Ulicznych)
• Współzałożycielem World Marathon Majors 2004-2006 (Londyn, Nowy Jork, Boston, Chicago, Tokio, Berlin)
• Inicjatorem i założycielem German Road Races (GRR) e.V. – 1995
• 2007 – 2019 Współzałożycielem i przewodniczącym AIMS Marathon Symposium w Marathon/Ateny
• 2007 i później Doradca Maratonu Ateńskiego

BERLIN-MARATHON zorganizował dwa seminaria dotyczące pomiaru dla niemieckich organizatorów razem z Deutscher Leichtathletik-Verband (DLV) i IAAF. Ponadto zorganizował dwa kongresy dla lekarzy sportowych pod przewodnictwem dyrektora medycznego Dr. Williego Heepe.

Inne wydarzenia organizowane przez BERLIN-MARATHON:

• Berlin Mountain Run/Noworoczny Bieg (1977)
• Bieg na 10 km w Tiergarten (od 1984)
• AVON Women’s Run (od 1984)
• Berlin Half Marathon (od 1984)
• Sztafeta drużynowa 5 x 5 km (od 2000)

Wyróżnienia:

• 2004 BERLIN-MARATHON – „Bieg Dekady” – Nagroda od Stowarzyszenia Międzynarodowych Maratonów i Biegów Ulicznych (AIMS)
• 2023 BERLIN-MARATHON otrzymuje „Tablicę Dziedzictwa” od Światowej Federacji Lekkiej Atketyki 1 listopada 2023 roku w „Rotes Rathaus”
• Przemówienie prezesa Światowej Federacji Lekkoatletycznej Sebastiana Coe: https://vimeo.com/user/130671154/folder/18199365?isPrivate=false

Zwycięzcy BERLIN-MARATHON: Jutta von Haase 1974 (po lewej) oraz Günter Hallas 1974 (trzeci od lewej), Ingo Sensburg (drugi od prawej) trzykrotny zwycięzca w latach 1974-1980 oraz Uta Pippig (po prawej) trzykrotna zwyciężczyni od 1990 roku, Horst Milde (drugi od lewej). Zdjęcie: Laura Donath/Kancelaria Senatu Berlina

Polecamy film na YouTube autorstwa prof. Helmuta Wintera z Horstem Milde na temat historii BERLIN-MARATHON (1974) oraz biegu przełajowego na Teufelsbergu (1964): https://www.youtube.com/watch?v=sEGve18Drf8

Z okazji jubileuszu Gerd Steins (prezydent) Forum für Sportgeschichte – Fördererverein für das Sportmuseum Berlin wydaje KSIĄŻKĘ: „Immer wieder Marathon! Horst Milde i historia 50-lat Berlin Marathon”. Tom liczy 248 stron, z kolorowymi zdjęciami, w formacie A4. Zawiera 820 ilustracji (zdjęć, grafik, tabel itp.), a publikacja powinna być dostępna w 37. tygodniu kalendarzowym br.

Berlin Marathon – 50 Jahre: Okładka KSIĄŻKI w linku: https://news.germanroadraces.de/wp-content/uploads/2024/08/Berlin-Marathon-50-Umschlag-Buch-steins-Inhalt-web.pdf

Opracowanie: Horst Milde