Rozwój rekordu Polski w maratonie kobiet
Przed dwoma miesiącami publikowaliśmy tekst dotyczący rekordu Polski mężczyzn. Dziś to samo czynimy prezentując rekordową progresję Polek. Lista jest krótsza z oczywistego powodu – panie wywalczyły prawo do startu w maratonie bardzo późno – od słynnego startu Amerykanki Kathrine Switzer w Maratonie Bostońskim 1967 roku.
Pierwszą reprezentantką Polski z zarejestrowanym wynikiem jest Anna Bełtowska – Król, która podczas II Maratonu Pokoju w Warszawie uzyskała 3:05:14. Informacje dotyczące rozwoju rekordu pań to „zlepek” z różnych stron statystycznych więc mogą być nieprecyzyjnie. Zapewne Polski Związek Lekkiej Atletyki posiada pełne zestawienia z rekordami oficjalnie ratyfikowanymi. Jeżeli ktoś z czytelników zauważy brak jakiejś zawodniczki lub błąd, prosimy o kontakt.
W latach 80 rekordy przechodziły pomiędzy trzema zawodniczkami – Anną Bełtowską – Król, Renatą Walendziak i Gabrielą Górzyńską. Przełom lat 80/90 to już walka pomiędzy Renatą Kokowską, a Wandą Panfil. Pierwszą zawodniczką, która rozprawiła się z barierą 3 godzin była Anna Bełtowska – Król. Okazała się również pogromczynią wyniku 2:50:00. Z 2:40 w 1984 roku poradziła sobie Gabriela Górzyńska. A na światowe salony polski maraton kobiecy wyprowadziła Renata Kokowska, która w 1987 roku została pierwszą Polką z czasem poniżej 2 i pół godziny – 2:29:16. W tabelach podsumowania sezonu zajęła wówczas 12 miejsce. Rok później Wanda Panfil z 2:27:05 uplasowała się na 3 miejscu światowego rankingu. Po kolejnym rekordzie 2:26:31 Panfil wskoczyła na pozycję wiceliderki tabel rocznych za Australijką Lidią Ondieki (obecnie Martin). W 1993 roku 7 pozycję w podsumowaniu sezonu zajęła Renata Kokowska (2:26:20) ulegając tylko bardzo kontrowersyjnym, chińskim biegaczkom.
W 1991 roku Wanda Panfil wygrywając Boston Maraton uzyskała 2:24:18. I to jest najlepszy wynik w historii polskiego maratonu, ale nie rekord ze względu na trasę nie spełniającą przepisów World Athletics. Trasa przebiega z punktu do punktu i ma zbyt duży spadek, czyli różnicę pomiędzy startem, a metą. Jednak każdy kto w Bostonie biegał wie doskonale, że trasa do najłatwiejszych nie należy. Zatem ostatecznie rekord Polski 2:26:08 od 22 lat należy do Małgorzaty Sobańskiej, która niedawno w wywiadzie dla Polskiego Stowarzyszenia Biegów odniosła się do niego:
„Swojego rekordu Polski jako rekordu nawet nieszczególnie lubię. A to dlatego, że muszę się z niego wiecznie tłumaczyć. Wiadomo, że Wanda ma najlepszy wynik. I dla mnie właśnie 2:24:18 było zawsze najlepszym wynikiem. O swoim rekordzie dowiedziałam się dość późno, bo zdaje się, że zaczęły być one notowane na początku XXI wieku. Kiedyś nie było nawet takiego pojęcia jak rekord Polski w maratonie. Był najlepszy wynik, właśnie ze względu na różnorodność tras, na których dystans ten jest rozgrywany”
W 2021 roku na trasie maratonu w Dębnie Aleksandra Lisowska wyrównała rekordowy wynik Sobańskiej. Jednak po zawirowaniach z pace makerem, który w sposób nieregulaminowy przebywał na trasie rekord nie został uznany. Figuruje natomiast jako rekord życiowy zawodniczki. Jakkolwiek by tego nie analizować pobiegła po ten wynik swoimi siłami. Gosia Sobańska życzy Oli Lisowskiej wyniku, z którego nie będzie musiała się tłumaczyć, czyli uzyskanego w warunkach w pełni zgodnych z przepisami i lepszego niż 2:24:18 Wandy Panfil w Bostonie. I my również tego Oli życzymy!
Rozwój rekordu Polski w maratonie:
Anna Bełtowska – Król 3:05:14; Warszawa 1980
Anna Bełtowska – Król 2:52:35; Dębno 1981
Anna Bełtowska – Król 2:44:28; Dębno 1982
Renata Walendziak 2:40:49; Dębno 1983
Gabriel Górzyńska 2:39:21; Dębno 1984
Grażyna Mierzejewska 2:38:56; Szeged (HUN) 1985
Gabriela Górzyńska 2:38:13; Berlin (GER) 1985
Renata Kokowska 2:36:11; Berlin (GER) 1986
Renata Kokowska 2:33:07; Osaka (JPN) 1987
Wanda Panfil 2:32:01; Berlin 1987
Renata Kokowska 2:29:16; Berlin 1988
Wanda Panfil 2:27:05; Londyn 1989
Wanda Panfil 2:26:31; Londyn 1990
Renata Kokowska 2:26:20; Berlin 1993
Małgorzata Sobańska 2:26:08; Chicago 2001
