40 lat AIMS

Międzynarodowe Stowarzyszenie Maratonów i Biegów Ulicznych (AIMS) obchodzi w tym roku 40-lecie swojego istnienia.

AIMS zostało powołane w dniach 6-7 maja 1982 roku w Londynie. W pewnym momencie zaistniała potrzeba stworzenia organu, który scalałby najważniejsze imprezy biegowe świata. Dynamika wzrostu frekwencji i rozmachu wydarzeń stała się tak ogromna, że dyskusja na temat kierunku i wspólnych celów stały się wręcz koniecznością. Zmianą zasadniczą, która nastąpiła w biegowej ewolucji, albo raczej rewolucji, było wyjście biegaczy na ulice miast. Do tamtej pory biegi były rozgrywane w kameralnych okolicznościach, parkach, zamkniętych strefach miejskich, a liczba uczestników zazwyczaj nie przekraczała dwustu osób. Wyjątkiem był Boston Maraton, który jako pierwszy mógł poszczycić się frekwencją wyższą niż tysiąc biegaczy. A było to jeszcze zanim taka liczba wystartowała w Nowym Jorku kiedy to 1976 roku z okazji dwusetnej rocznicy ogłoszenia Deklaracji Niepodległości właśnie masowym biegiem maratońskim uczczono wydarzenia z XVIII wieku. Maraton Nowojorski przełamał stereotypy. Organizatorzy nie mylili się, że wyprowadzenie biegu do centrum miasta, na najbardziej znane ulice stworzy niezwykłą atmosferę, godną wspomnianego święta i dzięki temu, poprzez sport masowy historia dotrze do znacznie większej liczby Amerykanów.

Tak też się stało, a w kolejnych latach za przykładem Nowego Jorku poszły inne miasta i organizatorzy. Przykładowo Honolulu Maraton, który w roku 1973 mógł poszczycić się liczbą 150 zawodników mijających linię mety już 3 lata później ewoluował do drugiego takiego wydarzenia w USA o frekwencji na poziomie 1400 biegaczy.

Inni organizatorzy z wielkim zaciekawieniem podróżowali po świecie podglądając jak wygląda takie wielkomiejskie wydarzenie. Bogatsi o wiedzę i zafascynowani widowiskiem wyjeżdżali później z planami zaszczepienia najlepszych wzorców organizacyjnych na swoim gruncie. W roku 1980 w Honolulu odbyło się spotkanie, na którym powołano do życia „International Marathon Race Directors” (IMRD). Ponowne spotkanie odbyło się rok później w Nowym Jorku październikową porą, w przeddzień maratonu.

Głównym tematem spotkania była inicjatywa „World Circuit”, której pomysłodawcą był Serge Arsenaulta z Montreal Maratonu. Osią koncepcji była rywalizacja zawodników należących do światowej elity, a ustalenia dotyczące tegoż były bardzo podobne do obecnej formuły „World Marathon Majors”. Na kolejnym zebraniu w grudniu, które miało miejsce w Honolulu, członkowie IMRD przedstawili plan powołania do życia Międzynarodowego Stowarzyszenia Maratonów. Pomysł wcielono wiosną w Londynie.

Will Cloney – pierwszy Prezydent AIMS

W kongresie założycielskim wzięło udział 29 członków. 19 spośród pierwotnego grona nadal nimi jest co wynika między innymi z faktu, że np. z dwóch imprez Tokyo Women’s Marathon i Tokyo Men’s Marathon powstała jedna – Tokyo Marathon. Określono wówczas cele, sprecyzowano model działań i uchwalono oficjalny status. Pierwszym Prezydentem AIMS został Will Cloney z BAA Boston Maraton. Członkowie kongresu założycielskiego ustalili trzy główne cele, które od tej pory miały być kluczowymi w ich działaniu:

  1. Wspieranie i promowanie biegania na całym świecie.
  2. Współpraca z IAAF (obecnie WA – World Athletics) i konsultowanie się we wszystkich sprawach związanych z organizacją międzynarodowych maratonów.
  3. Wymiana informacji i doświadczeń między wszystkimi członkami AIMS.

Po uchwaleniu wszystkich najważniejszych celów i wspólnego kierunku rozpoczęto również dyskusję na niezwykle ważny temat – dokładnego pomiaru dystansu. Każdy maraton miał mieć dokładnie 42195m. Stało się to kwestią niezwykle ważną w kontekście ujednolicania biegów maratońskich. Stosowano już prostą i sprawdzoną metodę pomiaru, ale zgodnie z zasadami ujętymi w punktach 1 i 3 nadrzędnych celów AIMS metoda ta miała być powszechną na całym świecie. Metoda „skalibrowanego roweru” została ostatecznie przyjęta przez wszystkich, akceptowana i rozpowszechniona na całym świecie.

Z czasem do komercyjnych maratonów przekonania zaczął nabierać IAAF, którego przedstawiciele początkowo obawiali się zagrożenia dla biegów maratońskich rozgrywanych w ramach imprez mistrzowskich.

W kontekście stworzenia spójnej, traktowanej poważnie i w pełni wymiernej konkurencji najważniejszą misją było wspomniane ujednolicenie dystansu. O ile długość trasy maratońskiej została ustalona ostatecznie w 1921 roku o tyle trzymanie się jej z pełną dokładnością pozostawiało wiele do życzenia na niektórych imprezach. Tym bardziej nie było to aż tak istotne w przypadku rywalizacji o medale imprez mistrzowskich gdzie czas był kwestią drugorzędną, a liczyło się miejsce. Metodę mierzenia „skalibrowanym rowerem” wprowadzono w latach 80-tych, ale wszelkie kwestie formalne zostały uchwalone w roku 1995. Wówczas metody pomiaru dystansu w biegach ulicznych zostały oficjalnie zawarte w przepisach IAAF, poza tym powołano konkretne jednostki do administrowania samym procesem zatwierdzania. Dzięki temu można było nareszcie w sposób pewny porównywać czasy uzyskiwane w różnych częściach świata. W wyniku ścisłej współpracy AIMS z IAAF w końcu rekordy ustanawiane w maratonach zyskały oficjalny status. Do roku 2003 IAAF wzbraniał się notowaniu rekordów świata w biegach ulicznych. Nastąpiło to po długich ustaleniach i ostatecznych regulacjach. Wiadomym było, że trasa trasie nie jest równa. Wyniki z maratonów gdzie trasa wiedzie z punktu do punktu nie były brane pod uwagę, chyba że organizator trzymał się określonych zasad jak np. dopuszczalny spadek, czy różnica między punktem początkowym, a końcowym w linii prostej.

Rocznik AIMS 1985

Przez pierwsze 3 lata liczba członków AIMS pozostawała na zbliżonym do początkowego poziomie. W roku 1985 AIMS opublikował pierwszy rocznik w dużym dwustutysięcznym nakładzie. W roczniku był między innymi kalendarz imprez biegowych. Echo treści zawartych w roczniku odbiło się bardzo szeroko i od tego momentu nastąpił dynamiczny wzrost liczby członków przystępujących do organizacji.

W maratonach masowych, oprócz samej idei sportu i ruchu zauważono bardzo istotny czynnik turystyczny. Uczestnicy podróżowali po świecie w coraz to nowe miejsca gdzie można było pobiegać i w ten sposób narodził się trend zwany dziś turystyką biegową.

W 1986 roku AIMS zrzeszał 50 członków reprezentujących 50 światowych maratonów. Od tego momentu w szeregi organizacji przyjmowano organizatorów innych biegów ulicznych rozgrywanych nie tylko na dystansie 42km 195m.

Doskonałym przykładem właściwej drogi do wielkoformatowego wydarzenia był Maraton Nowojorski. Liczba uczestników zaczęła przekraczać regularnie 10 tysięcy. Zauważalny był wkład imprezy biegową w gospodarkę miasta. Te 10 tysięcy osób, które zazwyczaj przyjeżdżały z rodzinami, przyjaciółmi czy innym sztabem ludzi, przez kilka dni zasilały budżet miasta w sklepach, restauracjach i lokalach usługowych. Nowy Jork stał się wzorem do naśladowania dla innych miast, które zaczęły promować swoją imprezę wielopłaszczyznowo, reklamując swój potencjał historyczny i angażując do współpracy biura podróży.

Takie maratony jak Nicea – Cannes, Ateny, czy Walencja wykorzystały swój potencjał turystyczny dzięki czemu nastąpił u nich dynamiczny wzrost frekwencji. Do momentu pandemii wiele miejsc odkryło swój ogromny urok przed światem właśnie przez turystykę biegową. Zawodnicy poszukujący wyzwań udawali się w najdalsze zakątki świata, aby zaliczać nie tylko kolejne maratony, ale przede wszystkim odwiedzić nowe miejsca.

W 1992 roku członkostwo w AIMS posiadało już 100 imprez, a podsumowujący działalność rocznik organizacji zaczął być wydawany dwukrotnie w ciągu roku. Następnie pod nazwą Distance Running jego częstotliwość pojawiania się wzrosła do trzech, a w kolejnej metamorfozie stał się 84-stronicowym kwartalnikiem z kolorowymi zdjęciami w formacie A4. W 2003 roku można było wybrać z zawartego w nim kalendarza jedną ze 170 imprez zrzeszonych pod znakiem AIMS.

Berlin Maraton 1974

Publikacja w szerokiej perspektywie przedstawiała rynek imprez biegowych. Tuż przed pandemią w roku 2019 „aimsowych” imprez było już 470. Skala wzrostu okazała się najlepszą odpowiedzią czy ruch, który 40 lat temu zapoczątkowała garstka pasjonatów był słuszny.

Najwspanialszym podsumowaniem 40-letniej działalności AIMS są słowa jednego z ojców przedsięwzięcia, Chrisa Brashera, który powiedział: „maratony pokazały, że globalna społeczność potrafi mówić jednym głosem i są momenty kiedy ludzkość potrafi był jednością”.

I właśnie poprzez wspólne bieganie świat mógł celebrować upadek Muru Berlińskiego, stulecie Boston Maratonu, czy dwa tysiące pięćsetną rocznicę Bitwy pod Maratonem. Wielotysięczna społeczność mogła poprzez wspólne zgromadzenia w ramach maratonów oddawać hołd ofiarom 11 września poległym w WTC, poległym w Madrycie 2004 i Bombaju 2008. Maratony w tych miastach były wyrazem pamięci, ale również swoistego oczyszczenia, symbolu niezłomności i trwania. Nawet kiedy najstarszy maraton świata w Bostonie stał się celem ataków, poprzez bieg uczestnicy dali jasny przekaz „Boston Strong”, który wybrzmiał na cały świat.

AIMS w Polsce

Od roku 1985 datuje się pierwsze polskie związki z AIMS. Wówczas na kongres do Berlina zaproszony został Henryk Paskal będący jeszcze czynnym zawodnikiem, ale już zwracający swoją pasję w kierunku innych aspektów biegowego rynku. Na ówczesnym etapie jego dobre relacje z krajową czołówką i znajomości nawiązywane z organizatorami światowych imprez stanowiły doskonałe połączenie w rzeczywistości lat osiemdziesiątych. Działalność menadżerska Henryka Paskala przynosiła profity obydwu grupom – zawodnicy mieli w końcu możliwość pokazania się na arenie międzynarodowej, a ich klasa sportowa gwarantowała organizatorom podniesienie poziomu sportowego imprezy. W połowie lat osiemdziesiątych zazwyczaj pierwsza setka najlepszych na świecie zamykała się na wyniku w okolicach 2:13, a zawodników z Polski biegających na poziomie lepszym było co najmniej kilku. Możliwość rywalizacji z najlepszymi przyczyniła się do zauważalnej pozycji polskich maratończyków na świecie na przełomie lat 80/90. Henryk Paskal zacieśniając współpracę z organizatorami z Zachodu Europy, Japonii czy USA miał dzięki temu możliwość podglądania metod organizacji imprez biegowych i trendów panujących na świecie. Zebrane doświadczenie wykorzystał w końcu na krajowym gruncie organizując w 1991 roku „Pilską Piętnastkę”. Bieg od razu wyróżniał się poziomem organizacyjnym i sportowym. Mimo, że na dystansie 15km nie rozgrywano mistrzostw Polski, obsada biegu nie różniła się, albo w niektórych edycjach przewyższała poziomem zmagania najlepszych w kraju w oficjalnych, krajowych imprezach. Do Piły coraz częściej przyjeżdżali zawodnicy zagraniczni mając gwarancję szybkiego biegania i odpowiedniej opieki ze strony organizatora.

Henryk Paskal – Ambasador AIMS na Europę Wschodnią

„Pilska Piętnastka” od pierwszej edycji znalazła swoje miejsce wśród najbardziej lukratywnych imprez biegowych na świecie zrzeszonych pod znakiem AIMS, a pamiętać należy że rok później w tym zaszczytnym gronie liczba członków zamykała się zaledwie w stu. W roku 2000 „Pilska Piętnastka” przeszła metamorfozę w półmaraton i główną krajową arenę rywalizacji na tym dystansie.

W roku 2013 Henryk Paskal został mianowany Ambasadorem AIMS na Europę Wschodnią. Prezydent AIMS Paco Borao, powiedział wówczas:

„Jest mi szczególnie miło, że Zarząd AIMS podjął decyzję, by właśnie do Henryka Paskala zwrócić się z prośbą o przyjęcie funkcji Ambasadora AIMS na całą Europę Wschodnią. Jestem przekonany, że czeka nas wiele wyzwań, ale jestem także pewien, że wspólnie stawimy im czoła z najwyższym profesjonalizmem, w atmosferze przyjaźni i fair play.”

Dziś wśród wspomnianej grupy 470 imprez zrzeszonych w AIMS figuruje 11 polskich. Cracovia Półmaraton, PKO Poznań Półmaraton, Cracovia Maraton, Silesia Maraton, Międzynarodowy Półmaraton Signify w Pile, Wrocław Maraton, PKO Poznań Maraton, Maraton Warszawski, Półmaraton Warszawski, PKO Nocny Wrocław Półmaraton, PKO Białystok Półmaraton.

Mimo pandemii AIMS wciąż będzie kontynuował swoją misję, która w świetle wspomnianych słów Chrisa Brashera jest jedną z najlepszych form scalania ludzkości, pozornie różnorodnej, a jednak kierującej się wspólnym dobrem.

Strona internetowa AIMS: https://aims-worldrunning.org/aims.html

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Languages »